De Standaard.be
Geert Van der Speeten
La Traviata, Paris, Palais Garnier, 16. Juni 2007
Wrang feestje met Verdi
Het Parijse operapubliek heeft weer discussiestof. 'La Traviata' is door de regisseur Christoph Marthaler zorgvuldig van alle conventies ontdaan. Na de première was luid boegeroep zijn deel.
Achter de scène van de Opéra Garnier wrijft Gerard Mortier zich in zijn handen. Zoals al maanden geleden voorspeld, is de première van La Traviata zopas geëindigd in een schandaalsfeer. Een confronterende kijk op het repertoire: ze is Mortier liever dan opera in een oogverblindende verpakking. Het Parijse publiek mag smullen van de grote titels, maar het moet zich af en toe ook eens verslikken.

Furieuze reacties zoals in Parijs zijn we in onze operahuizen niet gewend. Maar in het derde Mortierseizoen is er ook al een kentering merkbaar. Het premièrepubliek laat zich niet makkelijk meer jennen. Het kan de neiging onderdrukken om een voorstelling stil te leggen en geeft ook brutale en afwijkende visies een kans om zich te bewijzen.

Deze Traviata is speciaal voor Parijs bedacht. De afspraken waren al lang gemaakt, zegt Mortier. De voorbereiding was intensief en begon al drie jaar geleden.

Gerard Mortier: 'We zouden La Traviata doen. Vertaald naar vandaag, en niet in weelderige decors en kostuums. Aan regisseurs als Franco Zeffirelli danken we de extreme luxe die je altijd ziet op het toneel. Terwijl dit verhaal zich afspeelt bij de bekrompen demi-monde, die ongenadig omspringt met een kwetsbare vrouw als Violetta Valéry.'

De ruisende baljurken, de zwier en de elegantie die we associëren met La Traviata: de Zwitserse regisseur Christoph Marthaler heeft dat beeld met zorg getorpedeerd. Het feestje ten huize van Violetta begint wrang. De invités zijn rijkelijk laat en bestormen de vestiaire. De jassen stapelen zich op, tot een bediende bezwijkt onder het gewicht. In Verdi's uitbundige driekwartsmaten wordt de bourgeoisie te kijk gezet: een letterlijk verstarde menigte, zwaaiend met een geel ticketje.

Schuimende champagne valt er al helemaal niet te bespeuren. De schaarse roemers zijn van plastiek. Als in het tweede bedrijf een nieuw feest losbarst, is de chaos nog groter. Het ontaardt in een prettig gestoorde modeshow.

Marthaler breekt met alle geijkte opvattingen. De ontluikende hartstocht tussen Violetta en Alfredo? In de plaats zien we twee dolende zielen, onzeker en stuntelend. Dat hun latere liefdesgeluk zich afspeelt op het idyllische platteland, blijkt uit één klein detail: een grasmaaier die achteraan op de scène compleet gedemonteerd wordt.

Parodie

Marthaler durft: zoveel is zeker. Maar zijn concept is niet altijd even amusant en vindingrijk, en al na de eerste pauze blijkt het moeilijk vol te houden. De vraag besluipt je wat er schuilgaat achter zo veel parodie.

Langzaam wordt duidelijk dat Violetta, in de geest van Verdi, geboetseerd is als een modern en breekbaar personage. Ze is een onconventionele, vrijgevochten vrouw die hartstochtelijk wil liefhebben. Helaas valt ze ten prooi aan ziekte, aftakeling, de heersende moraal. Geregeld laat Marthaler haar in felle spotlights zetten. Violetta's rol is die van vedette en mediafiguur, geprezen en bekritiseerd. Als ze sterft, in een ijzingwekkend derde bedrijf waar de grappen en grollen verstommen, is dat in een berg van goedkope bloemenruikers.

De frêle Christine Schäfer is uitermate geschikt voor de titelrol. Ze is een kleine vrouw die overweldigt met een grote stem en grote emoties. Haar onflatteuze plisséjurk en korte lelijke krullen - een verwijzing naar Edith Piaf - lijken haar niet te deren. Op een overtuigende manier is ze een speelbal van het lot.

Jonas Kaufmann bewijst zich als een vinnige zanger, niet met een éclatante maar wel met een soepele stem. Als Alfredo is hij een volwaardige tegenspeler.

Net als eind vorig jaar in De Munt, vertolkt José Van Dam de rol van vader Germont. In deze productie kan hij meer zichzelf zijn. Met zijn witte baard en serene verschijning komt hij over als een echte vaderfiguur. Zelfs al is zijn stem tanend, het Parijse publiek koestert hem als een lievelingsfiguur.

De dirigent Sylvain Cambreling zit op dezelfde golflengte als het regieteam. Een salvo van bekende aria's lanceren was niet de eerste opdracht. Uit de orkestbak klinkt geen opzwepende, maar een bedachtzame en verrassend fragiele Verdi.

La Traviata, gezien in de Opéra Garnier in Parijs op 16 juni. Daar nog te zien tot 12 juli.






 
 
  www.jkaufmann.info back top