Operamagazine.nl, 12 november 2009

Jordi Kooiman

De knappe molenaarster van Kaufmann

Jonas Kaufmann zoekt zijn heil de laatste tijd in het Duitse repertoire. Kort geleden presenteerde hij al een cd met Duitstalige opera-aria’s, nu heeft hij Die Schöne Müllerin van Schubert opgenomen. De tenor weet het verhaalgedicht van Müller fraai en geloofwaardig te vertellen.

Kaufmann nam de liederencyclus van Franz Schubert op 30 juli dit jaar live op in de Max-Joseph Saal in München, zijn geboorteplaats. Decca heeft de opname onlangs op de markt gebracht. Op de cover van de cd staat Kaufmann met een schilderij van Joseph Stieler uit 1831. Het is een portret van Helene Sedlmayr, een schoenmakersdochter. De afbeelding werd in Schuberts tijd gezien als het ideaal van schoonheid en werd bekend onder de naam ‘Die schöne Münchnerin’. Een schoonheid als Sedlmayr treft de jongeman uit de twintig gedichten van Wilhelm Müller aan als hij bij een molen gaat werken. Hij wordt tot over zijn oren verliefd op haar, de molenaarster. Zij valt echter voor de jager, waarna de jongeman zich verdrinkt in de molenbeek. De manier waarop Kaufmann de jongeman neerzet, vind ik fraai en geloofwaardig. Hij weet de diverse gemoedstoestanden van de hoofdpersoon goed uit te drukken, met veel nuance, veel variatie. Kaufmanns heldenstem is geknipt voor de eerste paar liederen, waarin de jongeman barst van de levenslust. Zijn zang werkt op je verbeeldingskracht: je ziet een stoere jonge vent, blakend van zelfvertrouwen, opgewekt en fris wandelend langs het molenbeekje. Maar ook de verliefdheid en het liefdesverdriet die later in het verhaal volgen, beeldt Kaufmann goed uit. Hij weet samen met pianist Helmut Deutsch de teksten van de gedichten op verfijnde wijze tot uitdrukking te brengen. Ondanks dat de melodieën van de liederen vaak herhaald worden, hoor je vrijwel nooit hetzelfde. Iedere strofe krijgt een eigen idee mee van het duo. Net als bij zijn vorige album vind ik Kaufmanns hoge noten soms wel een beetje ‘tricky’. Nu en dan klinken ze wel erg kelig en moeizaam. Zeker in de melancholische delen leidt dat soms tot ongepaste onderbrekingen van zijn verder prachtige pianissimo. In de heftiger frasen weet de tenor de hoge noten wel prachtig te raken en dat levert enkele emotionele passages op. Kaufmann heeft een zeer eigen geluid, dus ik kan me voorstellen dat sommigen minder graag naar hem luisteren. Maar wat mij betreft is zijn interpretatie van Die Schöne Müllerin erg mooi. Bij het Duitse repertoire voelt hij zich volgens mij wel thuis.